مؤلفه‌های مدیریت در دیدگاه پست مدرنیسم :

 مضمون اصلی پست مدرنیسم در مفاهیمی همچون اختیار، توانایی شکار موقعیت، نسبیت گرایی، زمان شتابنده، درون گرایی، فردگرایی، فوریت، ارتباطات و تعامل نهفته است و به عنوان یک پدیده فرهنگی، آمیزه‌ای از سبک‌هاست که ابهام را تحمل می‌کند، بر تنوع تأکید دارد، نوآوری را ارج می‌نهد و بر ساختار زدایی از واقعیت اصرار دارد. (طاهر پور، 1387، ص 16).

مدیریت فرانوگرا، مؤلفه‌های مدیریت را به گونه‌ای دیگر مطرح و تعریف می‌کند. مؤلفه‌های برنامه ریزی، سازماندهی، فرماندهی، هماهنگی و کنترل در مدیریت فرانوگرا به ترتیب به صورت نوآوری و ابتکار، سازماندهی فعال، ترغیب، هم آفرینی و خود کنترلی مطرح می‌شوند. در ادامه هر یک از مفاهیم مطرح در مدیریت پست مدرنیسم، به طور خلاصه شرح داده می‌شود.

**نوآوری **سازمان‌ها برای مؤثر بودن باید عدم قطعیت و هر احتمالی را در محیط اداره کنند. عدم قطعیت به این معنا که تصمیم گیرندگان اطلاعات زیادی در مورد محیط ندارند و برای پیش‌بینی تغییرات دچار مشکل هستند، بنابراین برای ماندگاری خود باید به طور مستمر ایده‌های نو ارائه دهند. علاوه بر آن، ارزش‌های افراد و سازمان‌ها همراه با واقعیات تغییر می‌کند و این تغییرات به نوبه خود تعدیل در برنامه‌ها و تجدید نظر در هدف‌ها و راه‌های رسیدن به هدف‌ها را ضروری می‌سازد. در نتیجه دیگر نمی‌توان از برنامه‌ریزی به مفهوم کلاسیک آن سخن گفت و مفاهیم نوآوری، اختراع و ابداع مطرح می‌شوند.

**سازماندهی فعال **فرانوگرایی به دلیل اهمیتی که برای تمرکز زدایی قائل است، مفهوم سازماندهی فعال را در تقابل با سازماندهی مطرح می‌کند، که عبارت است از الگویی که بر مبنای اطلاعات حاصل از شناسایی شرایط محیط، هدف‌ها و وظایف، اطلاعات و فناوری و موقعیت فنی و راهبردی سازمان انتخاب می‌شود و اتکای کمتری به ساخت‌های رسمی و روابط از پیش تعیین شده دارند. سازماندهی پهن، غیر متمرکز، با لایه‌ها و طبقات کم، منعطف و مسطح برای تیم‌های خود مختار مورد تأکید است.
جدول (3) به برخی از ویژگی‌های سازمان‌ها از دیدگاه مدرن و پست مدرن اشاره دارد. (طاهر پور، 1388، ص 30 )
 
 

سازماندهی پست مدرن		سازماندهی مدرن
تیم‌های کاری، کارکنان چند مهارتی	سازماندهی فعال	یک فرد، یک شغل و مشاغل تخصصی	سازماندهی
همکاری مدیریت و کارمند		تقابل مدیریت و کارمند
شبکه های انعطاف پذیر با مرزهای نفوذ پذیر		تقسیم بخش‌ها و شعبه‌ها
ساختار مسطح		ساختار بلند
تقویت تنوع و تفاوت‌ها		تقویت تجانس‌ها و مشابهت‌ها
تخصصی سازی، رسمی سازی و تقسیم کار باعث کاهش کارایی می‌شود		تخصصی سازی، رسمی سازی و تقسیم کار منجر به افزایش کارایی

جدول 3- تفاوت‌های سازماندهی در دیدگاه مدرن و پست مدرن

**ترغیب **ترغیب که در فرانوگرایی در تقابل با فرماندهی مطرح می‌شود، به این اشاره دارد که مدیریت هنر و توانایی پیگیری آرزوهای جدید و ایجاد تعهد به پی‌جویی آرزوهاست. در دوران جدید کارکنان فرهیخته هستند و در نتیجه مشارکت و همکاری در گروه‌ها به یک آرمان مشترک دست می‌یابند و از این راه به هدف‌ها متعهد می‌شوند و برای رسیدن به آن‌ها تلاش می‌کنند، بنابراین دیگر نیازی به فرماندهی مستقیم ندارند. مدیر سعی می‌کند از راه نفوذ و تأثیر گذاری به هدایت آن‌ها بپردازد.

**هم آفرینی **در مدیریت فرانوگرا در تقابل با هماهنگی، هم آفرینی مطرح می‌شود. هنگامی که هماهنگی داوطلبانه، غیر رسمی، بدون تشریفات سازمانی توسط افراد و واحدهای سازمانی ایجاد شود، هم آفرینی صورت می‌پذیرد. (طاهر پور، 1387، ص 17).

**خود کنترلی **مفهوم کنترل و قدرت در فرانوگرایی از تعریف وبر که فقط به کنترل اجتماعی و کارایی فردی تأکید دارد فاصله می‌گیرد و به صورت خود کنترلی مطرح می‌شود. کنترل از راه مصاحبت اعمال می‌شود و ساختار مصاحبت ممکن است باعث تشویق زیردستان در یک سازمان شود و در نتیجه کنترل برابر است با درگیر شدن در یک گفتگوی دانش محور. خود کنترلی از راه پذیرش مسئولیت فردی برای کارهای خود صورت می‌پذیرد. از آنجا که در سازمان فرانوگرا ارزش‌ها و گرایش‌های مشترک، اساس رابطه و حضور می‌باشد، انتظار می‌رود که به دلیل کشش‌های درونی کارکنان و جاذبه‌های بیرونی و موضوعات سازمانی، مشکلات انضباطی به کمترین میزان در آن پدیدار شود.
 
 

**سازمان در پست مدرنیسم**

این سازمان شبکه‌ای از تنوع، خود رهبری و تیم‌های خود کنترل با چندین مرکز است که رفتارهای سازمانی خود را به اقتضای شرایط محیط هماهنگ می‌کند. این سازمان خواهان تغییر است و از آن استقبال می‌کند و مشارکت و تعاون به معنای واقعی کلمه و با حضور کارکنان رده‌های مختلف سازمان محقق می‌شود. فرانوگرا توصیه می‌کند که سازمان‌ها ویژگی‌هایی همچون خودمختاری، استقلال داخلی، کار تیمی، رهبری مشارکتی و تنوع فرهنگی را توسعه دهند. تافلر سازمان متناسب با عصر پست مدرنیسم را سازمان موج سوم می‌نامد و سه ویژگی قابلیت انعطاف، خلاقیت و نوآوری را برای آن برمی‌شمارد.